Pars defekti, omurganın arka bölümündeki bir kemiğin zayıflaması veya kırılması sonucu gelişen bir durumdur. Özellikle aktif çocuklarda ve sporcularda görülen bu problem, bel ağrısına neden olabilir. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir.

Pars Defekti Nedir?

Pars defekti, omurganın arka bölümünde yer alan ve "pars interartikülaris" olarak adlandırılan kemik yapının zayıflaması veya kırılması sonucu gelişen bir durumdur. Pars bölgesi, omurgadaki iki omurun arka tarafını birleştiren faset eklemi ile lamina denilen yapılar arasında yer alır. Bu bölge doğuştan zayıf olabilir veya tekrarlayan travmalar nedeniyle zamanla kırık oluşabilir.

Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde, belin geriye doğru esnetildiği sporlarla uğraşan çocuklarda (jimnastik, futbol, ​​basketbol, güreş, tenis gibi) pars defekti riski artar. Kırık oluştuğunda ve iyileşme gerçekleşmediğinde, bu duruma pars defekti adı verilir.

 

Pars Defekti Kimlerde Görülür?

Pars defekti, en sık ergenlik öncesi ve ergenlik başlangıç dönemindeki çocuklarda tespit edilir. Ancak daha küçük çocuklarda veya erişkin yaşlara kadar fark edilmeyen vakalar da görülebilir.

Risk grupları şunlardır:

• Bel bölgesine yoğun yük binen sporlarla uğraşan çocuklar
  
• Doğumsal kemik yapısı zayıf olan bireyler
  
• Genetik yatkınlığı olanlar
  
• Omurga üzerinde tekrarlayan stres yaratan aktivitelerde bulunanlar

Pars Defektinin Belirtileri Nelerdir?

Pars defektinin en sık görülen belirtisi bel ağrısıdır. Çocuklar ve ergenler, özellikle spor veya fiziksel aktivite sonrası bel bölgesinde ağrı hissedebilir. Ağrı başlangıçta hafif olsa da zamanla şiddetlenebilir ve dinlenme ile geçmeyebilir. Özellikle gövdenin geriye doğru bükülmesiyle ağrının artması pars defektinin tipik belirtilerindendir.

Bazı durumlarda, çocuklarda şu belirtiler de gözlemlenebilir:

• Uzun süre ayakta durmada zorluk
• Bel bölgesinde sertlik ve hareket kısıtlılığı
• Dinlenmeye rağmen geçmeyen bel ağrısı
• Bacaklara yayılan ağrı

Pars Defektinin Tanısı Nasıl Konulur?

Pars defektinin kesin tanısı için görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır. Tanı koymak için öncelikli olarak Manyetik Rezonans (MR) görüntüleme tercih edilir. MR, çocuğun gereksiz radyasyona maruz kalmasını önlemek için ilk aşamada kullanılan güvenli bir yöntemdir.

Ancak, kesin tanı ve defektin detaylarını görmek için Bilgisayarlı Tomografi (BT) gerekebilir. BT, kırığın yerini ve boyutunu net bir şekilde ortaya koyarak cerrahi planlama açısından önem taşır.

Pars defektini saptamak için kullanılan görüntüleme yöntemleri:

• Manyetik Rezonans (MR): Omurganın detaylı yapısını gösterir, diğer olası nedenleri ekarte etmek için kullanılır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Defektin büyüklüğünü, yerini ve kemiğin yapısını netleştirir.

Pars Defektinin Tedavisi

Pars defektinde tedavi seçenekleri, kırığın yeni mi (akut) yoksa uzun süreli mi (kronik) olduğuna göre değişir.

Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri

Pars defekti olan birçok çocukta ameliyatsız tedavi ile başarılı sonuçlar alınabilir. Özellikle yeni gelişen kırıklar için ameliyatsız tedavi ilk seçenektir.

İstirahat ve Aktivite Kısıtlaması:

Çocuğun aktif spor hayatına bir süre ara vermesi gerekir. Dinlenme süresi, kırığın büyüklüğüne göre değişebilir.

Egzersiz ve Fizik Tedavi:

• Karın ve bel kaslarını güçlendiren özel egzersizler kırığın iyileşmesini destekleyebilir.
  
• Esneklik ve kas kuvvetini artırarak belin desteklenmesini sağlar.

Ağrı Yönetimi:

• Kısa süreli ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
• Korse Kullanımı: Pars defekti olan bazı çocuklarda geçici süreliğine özel tasarlanmış korse kullanımı önerilebilir.

Ameliyatsız tedaviye rağmen ağrı devam ederse veya kırık büyükse, cerrahi müdahale gündeme gelebilir.

Pars Defektinde Cerrahi Tedavi

Bazı vakalarda, özellikle çift taraflı büyük defektlerde, birden fazla omuru etkileyen durumlarda veya spor yapmasına engel olan ağrının devam ettiği hastalarda cerrahi tedavi gerekebilir.

Pars Defekt Cerrahisi Nasıl Yapılır?

Pars defektinin cerrahi tedavisinde temel amaç, kırık bölgesini onarmak ve omurganın doğal hareketliliğini koruyarak stabilizasyon sağlamaktır.

✔ Omurganın Hareketliliğini Koruma:
Pars bölgesindeki defekt tamir edilirken, omurganın hareketli yapısını bozmamak esastır. Bu nedenle cerrahi teknik seçimi büyük önem taşır.

✔ İleri Teknikler Kullanılarak Sabitleme:

• Pars bölgesinin yeniden canlandırılması: Hasarlı doku temizlenerek kemiğin iyileşmesini sağlamak için özel teknikler uygulanır.
• Kemik Grefti ile Destekleme: Defektli bölge, hastanın kendi kemik dokusu (genellikle leğen kemiğinden alınan) ile doldurularak güçlendirilir.
• Pedikül Vida ve Hook Kullanımı: Kemiğin sabitlenmesini sağlamak için omur pedikülüne vida yerleştirilir. Ek olarak laminar hook veya rod kullanılarak omurga desteklenir.

Bu cerrahi teknikler sayesinde hastanın ağrısı giderilir ve omurganın doğal hareket açıklığı korunur.

Cerrahi Sonrası İyileşme Süreci

Pars defekti ameliyatı sonrası iyileşme süreci hastaya göre değişmekle birlikte, genellikle şu şekilde ilerler:

• İlk 2 Hafta: Dinlenme süreci, hafif yürüyüşlere başlanabilir.
  
• 1. Ay: Yavaş yavaş günlük aktivitelere dönüş, hafif egzersizlere başlanabilir.
  
• 3. Ay: Spor yapmaya kademeli olarak başlanabilir. Ağır aktiviteler için daha fazla süre gerekebilir.
  
• 6. Ay ve Sonrası: Tam iyileşme sağlanır ve sportif aktivitelere tamamen dönüş mümkün olabilir.

 

Pars Defekti Erken Tanı ve Doğru Tedavi ile Kontrol Altına Alınabilir

Pars defekti, özellikle sporcu çocuklarda ve gençlerde yaygın görülen bir bel ağrısı nedenidir. Ancak erken tanı konulduğunda, ameliyatsız yöntemlerle büyük oranda tedavi edilebilir. Ağrısı devam eden ve spor yapmasına engel olan durumlarda cerrahi seçenekler devreye girer.

• Erken tanı konulursa ameliyatsız tedavi ile başarılı sonuçlar alınabilir.
  
• Cerrahi gerektiren durumlarda hareket açıklığı korunarak minimal invaziv teknikler tercih edilmelidir.
  
• İyileşme sürecinde hastanın aktif rehabilitasyonu büyük önem taşır.

Unutmayın: Çocuğunuzda tekrarlayan bel ağrısı varsa, pars defekti olup olmadığını değerlendirmek için bir uzmana başvurmanız önemlidir.